Bu makalede
Kripto para dünyası teknik, karmaşık ve sıfırdan başlayanlar için zaman zaman bunaltıcı olabilir. Bu bölümde, bu heyecan verici teknolojiyi anlamanızı kolaylaştırmak için temel tanımları içeren bir kripto para sözlüğü derledik.
Kripto Para Terimleri Sözlüğü
#
100x: 100x, bir varlığın değerinin 100 kat artması anlamına gelir; bu da %10.000’lik bir değer artışını ifade eder.
1.000x: 1.000x, bir yatırımın değerinin 1.000 kat artması anlamına gelir; bu da %100.000’lik bir artış demektir.
%51 Saldırısı (51% Attack): %51 saldırısı, bir blokzincir ağındaki güvenlik açığını ifade eder. Bu durumda, tek bir kişi ya da grup, ağın madencilik gücünün veya hash oranının %50’sinden fazlasını ele geçirir. Bu kontrol sayesinde saldırgan, blokzinciri manipüle edebilir.
A
ADX Göstergesi: Ortalama Yön Endeksi (ADX), hem geleneksel hem de kripto para yatırımcıları tarafından kullanılan popüler bir teknik analiz aracıdır. Trendin gücünü ölçmeye yarar.
Airdrop: Airdrop, blokzincir projelerinin farkındalık yaratmak, kullanıcıları ödüllendirmek veya token sahipliğini merkeziyetsiz hale getirmek amacıyla cüzdan adreslerine ücretsiz kripto para tokenları veya coinleri dağıtmasıdır.
ATL: Kriptoda “All Time Low” (ATL), bir tokenin halka açık şekilde işlem görmeye başladığından beri ulaştığı en düşük fiyatı ifade eder.
ATL, birçok işlem stratejisi için önemli bir referans noktasıdır. Değer yatırımcıları, bir tokenin mevcut fiyatını, temel verilerini ve ATL seviyesini değerlendirir. Bu şekilde olası dipten alım fırsatlarını belirlemeye çalışır.
ATH (Tüm Zamanların En Yükseği): ATH, bir dijital varlığın işlem geçmişinde ulaştığı en yüksek fiyatı ifade eder. Genellikle güçlü piyasa momentumu ve yatırımcı ilgisinin göstergesidir.
ATL (Tüm Zamanların En Düşüğü): ATL, bir kripto paranın halka açık borsalarda işlem görmeye başlamasından bu yana ulaştığı en düşük fiyat seviyesidir.
Altcoin: Bitcoin dışındaki tüm kripto para birimleri altcoin olarak adlandırılır.
Altcoin Sezonu: Kripto para piyasasında altcoinlerin ciddi yükselişler yaşadığı ve Bitcoin’i getiri açısından geride bıraktığı dönemdir. Yaygın bir ölçüm yöntemi, piyasa değerine göre ilk 50 kripto paranın %75’inin son 90 gün içinde Bitcoin’den daha iyi performans göstermesidir.
Arbitraj: Arbitraj işlemleri, aynı varlığın farklı piyasa veya borsalardaki fiyat farklarından kar elde etmeye yönelik bir stratejidir. Yatırımcı, bir piyasada düşük fiyattan alım yapıp başka bir piyasada yüksek fiyattan satarak geçici fiyat farkından kazanç sağlar.
Atomic Swap: Atomic swap, merkezi borsalara veya aracılara ihtiyaç duymadan farklı blokzincir ağlarındaki iki kripto para biriminin doğrudan eşler arası değişimini sağlayan bir işlem yöntemidir.
Avalanche: Avalanche, X-Chain, C-Chain ve P-Chain olmak üzere üç zincirli benzersiz bir mimariye sahip, yüksek performanslı bir blokzincir ağıdır. Akıllı sözleşmeleri, merkeziyetsiz uygulamaları (dApps) ve “subnet(altağ)” olarak adlandırılan özel blokzincir ağlarını destekleyerek DeFi ve kurumsal çözümler için geniş bir kullanım alanı sunar.
B
Bear Market (Ayı Piyasası ): Kripto para piyasasında ayı piyasası, fiyatların uzun bir süre boyunca düşüş eğiliminde olması durumudur. Genellikle son zirve noktasına göre %20 veya daha fazla bir düşüş yaşanması, yatırımcı duyarlılığının olumsuz olması ve işlem hacimlerinin azalmasıyla tanımlanır.
Bitcoin (BTC): Bitcoin, 2009 yılında oluşturulan merkeziyetsiz bir dijital para birimidir. Banka veya hükümet gibi aracı kurumlara ihtiyaç duymadan, eşler arası (peer-to-peer) bir ağ üzerinde çalışır. İşlemleri kaydetmek ve doğrulamak için blokzincir teknolojisini kullanır, bu da güvenlik ve şeffaflık sağlar.
Bitcoin ATM: Bazen BTM veya Kripto ATM olarak da adlandırılan Bitcoin ATM’si, geleneksel bir nakit ATM’sine benzeyen, internete bağlı bir kiosktur. Kullanıcılar bu cihazlar aracılığıyla nakit, banka kartı ya da kripto cüzdan kullanarak Bitcoin ve diğer kripto paraları alıp satabilir.
Bitcoin Cash (BCH): Bitcoin Cash (BCH), Bitcoin’in bir hard forkudur. Daha düşük işlem ücretleri ve daha hızlı transfer süreleriyle çalışan eşler arası elektronik nakit sistemi olarak tasarlanmıştır.
Bitcoin Hakimiyeti (Bitcoin Dominance): Bitcoin Hakimiyeti, toplam kripto para piyasa değerinin ne kadarının Bitcoin’e ait olduğunu gösterir. Bu oran, Bitcoin’in diğer kripto paralara kıyasla piyasa üzerindeki payını ortaya koyar.
Bitcoin ETF: Bitcoin ETF (Borsa Yatırım Fonu), Bitcoin fiyatını takip eden ve geleneksel borsalarda işlem gören bir yatırım aracıdır.
Bitcoin Halving: Bitcoin halving (yarılanma), Bitcoin ağında yaklaşık her dört yılda bir gerçekleşen programlanmış bir olaydır. Bu süreçte, madencilerin yeni blok doğrulama karşılığında aldıkları ödül %50 oranında azaltılır. Bu mekanizma Bitcoin’in enflasyonunu kontrol altında tutmak ve arzını sınırlı tutmak için tasarlanmıştır.
Bitcoin Lightning Network: Bitcoin Lightning Network, Bitcoin blokzincirinin üzerine inşa edilmiş ikinci katman bir protokoldür. Zincir dışı (off-chain) işlemleri hızlı, düşük maliyetli ve ölçeklenebilir hale getirir.
BitPay: BitPay, 2011 yılında Atlanta, Georgia’da kurulan bir kripto para ödeme hizmeti sağlayıcısıdır. Platform, satıcıların Bitcoin ve diğer kripto paralarla ödeme kabul etmesini sağlar ve ödemeleri itibari para veya kripto para olarak almalarına olanak tanır.
Blok (Block): Kripto para dünyasında blok, bir grup doğrulanmış işlemi içeren blokzincirin temel birimidir. Bir blok; zaman damgaları, benzersiz kriptografik hashler ve işlem verileri gibi bilgileri içerir.
Blokzincir (Blockchain): Blokzincir, işlemleri merkeziyetsiz ve dağıtık bir şekilde bilgisayar ağı üzerinde kaydeden dijital bir defter sistemidir.
Blokzincirler Arası Uyum (Blockchain Interoperability): Blokzincirler arası uyumluluk, farklı blokzincir ağlarının sorunsuz bir şekilde iletişim kurabilmesi, veri ve varlık aktarımı gerçekleştirebilmesi anlamına gelir. Bu, zincirler arası işlevsellik sağlayarak daha bağlantılı ve kapsamlı bir merkeziyetsiz ekosistem yaratır.
Blokzincir Tokenizasyonu (Blockchain Tokenization): Blokzincir tokenizasyonu, bir varlık üzerindeki hakların dijital bir tokena dönüştürülmesidir. Bu dijital temsil, parçalara bölünebilir sahiplik, artırılmış likidite ve varlık transferinde verimlilik sağlar.
Blokzincir Çıkmazı (Blockchain Trilemma): Blokzincir çıkmazı, bir blokzincir ağının aynı anda güvenlik, ölçeklenebilirlik ve merkeziyetsizlik hedeflerine ulaşmaya çalışırken yaşadığı zorluktur. Genellikle bu üç unsurdan biri iyileştirilirken diğerlerinden ödün verilir.
Blok Gezgini (Block Explorer): Blok gezgini, kullanıcıların belirli bir blokzincir ağı üzerinde işlem geçmişi, bloklar ve adresler gibi verileri arayıp görüntüleyebileceği web tabanlı bir araçtır.
Blok Ödülü (Block Reward): Kripto para madenciliğinde blok ödülü, yeni bir bloğu başarılı şekilde doğrulayan madencilere verilen teşviktir.
Bollinger Bantları: Bollinger Bantları, fiyat hareketlerini analiz etmek için kullanılan teknik bir analiz aracıdır. Genellikle 20 günlük basit hareketli ortalama (SMA) baz alınarak oluşturulan üç çizgiden oluşur. Üst ve alt bantlar, bu ortalamanın iki standart sapma yukarısı ve aşağısına göre çizilir. Bantlar piyasa volatilitesine göre genişleyip daralır.
Bot Ticareti (Bot Trading): Bot ticareti, kullanıcılar adına otomatik olarak alım satım işlemleri gerçekleştiren yazılım programlarının kullanımını ifade eder.
Brave Tarayıcı (Brave Browser): Brave, gizlilik ve güvenliğe odaklanan ücretsiz ve açık kaynaklı bir internet tarayıcısıdır.
C
Candlestick Chart (Mum Grafiği ): Mum grafiği, finansal varlıkların belirli zaman dilimlerinde fiyat hareketlerini görsel olarak temsil eden bir grafik türüdür. Her bir mum çubuğu dört temel veri noktasını gösterir: açılış fiyatı, kapanış fiyatı, en yüksek fiyat ve en düşük fiyat.
CBDC (Merkez Bankası Dijital Para Birimi): Merkez bankası dijital para birimi (CBDC), bir ülkenin merkez bankası tarafından ihraç edilen ve düzenlenen dijital bir itibari para biçimidir. Bu dijital para, merkez bankasının doğrudan yükümlülüğünde olup yasal ödeme aracı olarak işlev görür.
Circle (USDC): Circle USDC (USD Coin), finansal teknoloji şirketi Circle tarafından ihraç edilen dijital bir dolar stabilcoinidir.
Circulating Supply (Dolaşımdaki Arz): Dolaşımdaki arz, bir kripto para biriminin şu anda piyasada ticaret ve kullanım için mevcut olan toplam coin veya token sayısını ifade eder.
Cloud Mining (Bulut Madenciliği): Bulut madenciliği, bireylerin kendi madencilik donanımlarını sahiplenip işletmek yerine, uzak veri merkezlerinden hesaplama gücü kiralayarak kripto para madenciliği yaptığı bir yöntemdir. Bu model, madenciliği daha geniş bir kitle için erişilebilir hale getirirken, kendi riskleri ve potansiyel dezavantajlarıyla birlikte gelir.
Coinbase: Coinbase Borsası, Amerika Birleşik Devletleri merkezli önde gelen bir kripto para ticaret platformudur.
Cold Storage (Soğuk Depolama): Soğuk depolama, özel anahtarların çevrimdışı, internet bağlantısı olmayan cihazlarda saklanması uygulamasını ifade eder. Bu yöntem, dijital varlıklara erişimi kontrol eden kriptografik anahtarların güvenli, izole bir ortamda tutulmasını sağlayarak, onları çevrimiçi tehditlere karşı korur.
Crypto Broker vs Exchange (Kripto Broker vs Borsa): Bir kripto broker, kullanıcıların kripto paraları, broker tarafından belirlenen fiyatlarla alıp satmalarını sağlayan basitleştirilmiş bir platform sunan aracıdır. Öte yandan, bir kripto borsası, yatırımcıların doğrudan birbirleriyle etkileşime girerek, mevcut piyasa fiyatlarına göre kripto paraları alıp sattığı bir pazar yeri sağlar.
Crypto Derivatives (Kripto Türev Ürünleri): Kripto türev ürünleri, değerlerini temel kripto para varlıklarından alan finansal araçlardır. Bu sözleşmeler, yatırımcıların dijital para birimlerinin fiyat hareketleri üzerine doğrudan sahip olmadan spekülasyon yapmalarına olanak tanır. Yaygın türleri arasında vadeli işlemler, opsiyonlar ve sürekli sözleşmeler bulunur.
Crypto Exchange vs Crypto Wallet (Kripto Borsası vs Kripto Cüzdanı): Bir kripto borsası, kripto paraların alım, satım ve ticaretini kolaylaştıran bir platform olup, işlemler için bir pazar yeri işlevi görürken; bir kripto cüzdanı, dijital varlıkları güvenli bir şekilde saklamak, göndermek ve yönetmek için tasarlanmış bir araçtır ve kullanıcıların özel anahtarları ve fonları üzerinde tam kontrol sağlar.
Crypto Staking (Kripto Stake Etme): Kripto stake etme, özellikle proof-of-stake (PoS) konsensüs mekanizması kullanan blok zinciri ağlarına katılım sürecidir. Bu süreçte, belirli bir miktar kripto para kilitlenerek, işlemlerin doğrulanması ve ağın güvenliğinin sağlanmasına katkıda bulunulur.
Crypto Wallet (Kripto Cüzdanı): Bir kripto cüzdanı, kullanıcıların blok zinciri ağlarıyla etkileşime geçmesini ve kripto para varlıklarını yönetmesini sağlayan dijital bir araçtır. Bu cüzdan, dijital varlıklara erişim, gönderme ve alma işlemleri için gerekli olan genel ve özel anahtarları saklar.
Custodial Wallet (Emanet Cüzdanı): Kripto para dünyasında emanet cüzdanı, kullanıcı adına özel anahtarların üçüncü taraf bir hizmet sağlayıcı (örneğin bir kripto para borsası veya finansal kurum) tarafından tutulduğu ve yönetildiği bir dijital cüzdan türüdür.
D
DApp (Merkeziyetsiz Uygulama): Bir merkeziyetsiz uygulama (DApp), bir blokzinciri veya eşler arası (P2P) ağ üzerinde çalışan ve merkezi bir otorite olmadan işleyen yazılım programıdır. Genellikle akıllı sözleşmelerle desteklenir ve gelişmiş işlevsellik, güvenlik, şeffaflık ve kullanıcı özerkliği sağlar.
DeFi (Merkeziyetsiz Finans): Merkeziyetsiz Finans (DeFi), geleneksel aracı kurumlar (örneğin bankalar) olmadan eşler arası finansal hizmetler sunmak için blokzinciri teknolojisi üzerine kurulu yenilikçi bir finansal sistemdir.
DePIN (Merkeziyetsiz Fiziksel Altyapı Ağları): Merkeziyetsiz Fiziksel Altyapı Ağları (DePIN), gerçek dünya altyapısını merkezi olmayan bir şekilde yöneten ve işleten blokzinciri tabanlı sistemleri ifade eder. Bu, mobil ağlar, internet altyapısı, araç paylaşımı, haritalama ve daha fazlası gibi teknolojileri kapsayabilir.
DeFi Cüzdan Dolandırıcılığı: Bir DeFi cüzdan dolandırıcılığı, merkeziyetsiz finans alanındaki kullanıcıları kandırarak hassas bilgilerini ifşa etmelerini veya kötü niyetli akıllı sözleşmelerle etkileşime girmelerini sağlayan ve nihayetinde kripto para birimlerinin veya dijital varlıkların çalınmasına yol açan sahtekârlık planıdır.
Dogecoin (DOGE): Dogecoin (DOGE), meme coin fenomenini başlatan popüler bir kripto para birimidir. Başlangıçta bir şaka olarak ortaya çıkmış olup, logosunda “Doge” internet memesine dayanan bir Shiba Inu köpeği bulunur. Dogecoin, çevrimiçi bahşiş verme ve hayırsever bağışlar için sıkça kullanılır ve Elon Musk gibi yüksek profilli kişilerden ilgi görmüştür.
Double- Spending (Çift Harcama): Kripto para birimlerinde çift harcama, aynı dijital paraların birden fazla işlem için kullanılması anlamına gelen sahtekârlık eylemidir. Bu açık, dijital bilgilerin kolayca kopyalanabilmesinden kaynaklanır. Bitcoin, çift harcama sorununu çözen ilk dijital para birimi olmuş ve bu, kripto paranın başarısına katkıda bulunmuştur.
E
Ethereum (ETH): Ethereum akıllı sözleşmelerin ve merkeziyetsiz uygulamaların (dApp’ler) oluşturulmasına ve çalıştırılmasına olanak tanıyan merkeziyetsiz bir blok zinciri platformudur. 2015 yılında Vitalik Buterin tarafından kurulan Ethereum, işlemler ve ağ operasyonları için yerel kripto para birimi olan Ether’i (ETH) kullanır
F
G
H
I
J
K
KYC (Müşterini Tanı): Müşterini Tanı (KYC), finansal kuruluşlar ve kripto para borsaları tarafından müşterilerinin kimliğini doğrulamak için kullanılan zorunlu bir süreçtir. Bu süreç ad, adres, doğum tarihi ve devlet tarafından verilen kimlik gibi kişisel bilgilerin toplanması ve doğrulanmasını içerir. Amacı, finansal suçları önlemeye yardımcı olmak, yasal uyumu sağlamak ve müşteri risk profillerini değerlendirmektir.
L
M
N
O
P
Paper Wallet (Kağıt Cüzdan): Kağıt cüzdan, bir kripto paranın açık adresini ve özel anahtarını içeren, genellikle kağıda basılmış fiziksel bir belgedir. Dijital varlıklar için çevrimdışı bir saklama yöntemi olarak kullanılır ve genellikle kolay tarama için QR kodlarını da içerir.
Proof of Stake (PoS): Proof of Stake (PoS), blokzincir ağlarında işlemleri doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak için kullanılan bir konsensüs mekanizmasıdır. Bu sistemde, doğrulayıcılar sahip oldukları ve teminat olarak “stake” ettikleri kripto para miktarına göre işlemleri onaylamak ve blok eklemek için seçilirler.
Proof of Work (PoW): Proof of Work (PoW), blokzincir ağlarında işlemleri doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak için kullanılan bir konsensüs mekanizmasıdır. Bu sistemde madenciler, karmaşık kriptografik bulmacaları çözmek için hesaplama gücü ve enerji harcayarak birbirleriyle yarışırlar.
Q
R
RWA (Gerçek Dünya Varlıkları): Kripto dünyasında Gerçek Dünya Varlıkları (RWA’lar), blokzincir dışında var olan somut veya soyut varlıklara sahiplik veya hakları temsil eden dijital tokenlardır. Bunlar arasında gayrimenkul, emtia, sanat eserleri, hisse senetleri, tahviller, para birimleri ve daha fazlası yer alabilir.
Ripple (XRP): Ripple XRP, XRP Ledger adlı merkeziyetsiz blokzincir platformu üzerinde çalışan bir dijital varlık ve kripto para birimidir. XRP, ağın yerel tokenı olarak görev yapar ve hızlı, düşük maliyetli sınır ötesi işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar.
S
Stablecoin: Stablecoin, genellikle ABD Doları gibi belirli bir varlığa sabitlenmiş değeri korumak için tasarlanmış bir kripto para türüdür. Stablecoin’ler, blokzincirin avantajlarını geleneksel para birimlerinin fiyat istikrarı ile birleştirir. En popüler örnekler, değeri ABD Doları’na sabitlenmiş olan Tether (USDT) ve Circle’ın USDC’si ile değeri altın fiyatına sabitlenen Paxos Gold (PAXG)’dir.
T
Tether (USDT): Tether (USDT), piyasa değerine göre en büyük stablecoindir. ABD dolarına 1:1 oranında sabitlenmiştir ve teorik olarak her bir USDT, ihraççı şirket tarafından rezervde tutulan bir ABD doları ile desteklenir. Tether, dalgalı kripto para piyasasında istikrar sağlamayı hedefler ve kullanıcıların diğer kripto paralarda görülen fiyat dalgalanmalarına maruz kalmadan işlem yapabilmelerine olanak tanır.
Tron (TRX): Tron (TRX), 2017 yılında piyasaya sürülen merkeziyetsiz bir blokzincir platformu ve kripto para birimidir. Düşük işlem ücretleri, yüksek işlem hacmi ve akıllı sözleşme işlevselliği ile bilinen bir layer 1 (katman 1) blokzincir ağıdır.
U
UTXO (Harcanmamış İşlem Çıktısı): UTXO (Unspent Transaction Output), blokzincir teknolojisinde, özellikle Bitcoin gibi kripto paralarda temel bir kavramdır. Bir işlemin tamamlanmasından sonra harcanmadan kalan dijital para miktarını temsil eder. UTXO’lar, gelecekteki işlemlerde girdi olarak kullanılabilen, ayrık ve bölünemez kripto para birimi birimleridir.
V
W
Wallet( Cüzdan): Kripto cüzdanı, kullanıcıların blokzincir ağlarıyla etkileşime geçmesini ve kripto para varlıklarını yönetmesini sağlayan dijital bir araçtır. Dijital varlıklara erişim, gönderim ve alım için gerekli olan genel ve özel anahtarları saklar.
Wallet Adress (Cüzdan Adresi): Cüzdan adresi, blokzincir ağında kripto para gönderimi ve alımı için kullanılan, benzersiz alfa-nümerik karakterlerden oluşan bir dizidir. Dijital varlıklar için banka hesap numarasına benzer şekilde, kamuya açık bir tanımlayıcı işlevi görür.
WalletConnect: WalletConnect, kripto cüzdanları ile merkeziyetsiz uygulamalar (dApp’ler) arasında güvenli bir köprü görevi gören açık kaynaklı bir protokoldür ve Web3 ekosisteminde kullanılır.
X
Y
Z
Neden 99Bitcoins'e güvenebilirsiniz?
2013 yılında kurulan 99Bitcoins ekibi, Bitcoin'in ilk günlerinden beri kripto uzmanlarıdır.
Haftalık Araştırma
50+Uzman Katılımcılar
Aylık Okuyucular
2000+İncelenen Kripto Projeleri
