Blok zinciri (blockchain) son derece yenilikçi bir icattır. Zincir, işlevini yerine getirebilmesi için, verimli ve güvenli bir konsensüs algoritmasına ihtiyaç duyar. Böyle bir algoritma, blok zincirinin geçerliliğini sağlar ve olası manipülasyonlardan korur.
Kriptopara dünyasında en yaygın kullanılan konsensüs algoritmaları, proof of work (PoW) ve proof of stake (PoS) olarak bilinir. Türkçe’de proof of work, iş kanıtı; proof of stake ise hisse kanıtı demektir.
PoW ve PoS dışında, pek az kişinin duyduğu farklı yöntemler de mevcuttur. Peki, bu konsensüs yöntemlerinden biri olan proof of burn nedir?
Proof of Burn (PoB) yönteminde kullanıcılar, madenciliği yapılan ve proof of work konsesüyle çalışan bir kripto parayı (örneğin Bitcoin) yakar. Coinlerin yakılması, madencilik ayrıcalıkları veya başka bir coinin ödül olarak elde edilmesini sağlar.
Peki Proof of Burn Nedir ve Tam Olarak Nasıl Çalışır?
Proof of Burn’ün çalışma şekli, madencilerin coinleri geri döndürülemez bir adrese gönderip orada “yakması” esasına dayanır. Aslında bu, bir nevi “coinleri yok etme” hareketine benzerdir.
Coinlerin yakıldığı adresler, spender olmayan ve “eater address” veya “burner address” olarak adlandırılan adreslerdir.
Yakma işlemiyle coinler kalıcı olarak kullanılamaz hale gelir. Proof of Burn işlemlerinin tümü blok zincirine kaydedilir. Dolayısıyla coinlerin artık kullanılamayacağının kanıtı mevcuttur ve bu nedenle kullanıcılar ödüllendirilebilir.
Proof of Burn’ün ardındaki fikir, bir kripto parayı yakarak kullanıcıların kısa vadede kayıp yaşamaya razı olması ancak uzun vadeli bir yatırımı tercih etmeleridir.
PoB ödül mekanizması sayesinde kullanıcılar, sistemde Bitcoin madenciliği yapma ayrıcalığını ömür boyu elde ederler. Madencilik sürecinde ne kadar çok coin yakılırsa, bir sonraki bloğu yine madencilikle oluşturma şansı da o kadar artar.
Proof of Burn, farklı şekillerde uygulanabilir. Örneğin yakılan coin, hem ağın kendi yerel coini hem de başka bir coine ait olabilir.
PoB’de kullanıcı payı (stake) zamanla düşer. Bu durum, Bitcoin’de zaman içinde daha güçlü madencilik donanımına duyulan ihtiyaç ile benzerlik gösterir. Yani ağda seçilme olasılığını koruyabilmek için zaman ilerledikçe daha fazla coin yakmak istenebilir.
Eater Adres Nedir?
Proof of Burn algoritmalarında, harcanamaz coinleri saklamak için “eater” adresler kullanılır.
Eater adresler, belirli bir özel anahtardan (private key) türetilmemiş adreslerdir. Kripto ile içli dışlı olanların bildiği en iyi Bitcoin cüzdanlarındaki depolama adresleri gibi çalışmaz. Yani demek oluyor ki bunlar, rastgele oluşturulmuş, geçerli Bitcoin adresleridir.
Bir Bitcoin adresinden özel anahtarın geri hesaplanması mümkün değildir. Bu yüzden, eater adreslere gönderilen coinlere tekrar ulaşmak imkansız olur.
Eater adresler, sonsuza dek erişilemeyecek coinleri barındırır. Örneğin, halihazırda çok büyük miktarda paranın sonsuza kadar kaybolduğu bir eater adresi bulunur.
Proof of Burn’ün Artıları Nelerdir?
Proof of burn protokolüne sahip bir projede, uzun vadeli katılım teşvik edilmiş olur.
Uzun vadeli yatırımcı oranının yüksek olması, fiyat istikrarına katkı sunabilir. Ayrıca proof of burn, ilgili kripto paranın adil ve merkeziyetsiz bir biçimde dağıtılmasına yardım eder.
PoB ödül dağıtım mekanizması, proof of work sistemlerinin tam tersine bir yaklaşım sunar. Yani Bitcoin madenciliğindeki merkezileşme eğiliminden farklı bir yol alır. Ayrıca ASIC Bitcoin madenciliği cihazlarının yükselişine benzer bir rota izlemez.
Genel olarak proof of burn, yeni coinlerin veya tokenlerin dağıtımı için uygun bir yöntem olarak görülebilir.
Proof of Burn’ün Eksileri Nelerdir?
Proof of Burn yönelik bir eleştiri, tıpkı proof of work gibi kaynak israfına yol açabilecek olması üzerinedir.
Sistemin işleyişine göre; madencilik gücü daha fazla para yakmaya niyetli olanlara kayar. Bu, “zengin daha da zenginleşir” görüşünün hakim olduğu proof of stake’e benzer bir sorun teşkil eder.
Diğer konsensüs protokollerinde olduğu gibi proof of burn oldukça risklidir. Çünkü kullanıcıların yakılan coinin değerini geri kazanacağına dair bir garanti yoktur.
Proof of Burn Yöntemini Hangi Kripto Paralar Uyguluyor?
Proof of Burn örnekleri arasında Slimcoin (SLM) ve Counterparty (XCP) bulunur.
Slimcoin’de proof of burn, hem konsensüs algoritması hem de madencilik yöntemi olarak kullanılır.
Counterparty’de ise proof of burn, tokenlerin dağıtımı (seeding) amacıyla tercih edilmiştir. Bu süreçte katılımcılar, harcanamaz Bitcoin adreslerine Bitcoin yollamıştır. Yakım karşılığında da yeni çıkan coinlerini (XCP) elde etmişlerdir.
Sonuç – Proof of Burn (PoB) Nedir?
Proof of Burn, kullanıcıların coinlerini geri döndürülemez adreslere göndererek yakmasıdır. Bu algoritma, madencilik ayrıcalıkları veya yeni coin ödülleri kazandırabilir. Eater adreslere gönderilen coinler, kalıcı olarak kullanılamaz hale gelir. Slimcoin ve Counterparty gibi projeler bu yöntemi uygular.
PoB’nin proof of stake ve proof of work’ten farkı, coin yakma işlemiyle çalışmasıdır. Proof of Burn (yakım ispatı) algoritması, kısa vadeli kayıp karşılığında madencilik ödülleri sunar. Tam aksine; Proof of stake hisseye, proof of work ise işlem gücüne dayanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Proof of Burn (PoB) nasıl çalışır?
Proof of Stake ve Proof of Burn farkı nedir?
Proof of Burn’ün avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Proof of Burn ne demek?
Hızlandırılmış Ücretsiz Bitcoin Kursu
- 100,000 öğrenci tarafından beğenildi
- 7 gün boyunca hergün e-posta
- Kısa ve eğitici; garantili!
Neden 99Bitcoins'e güvenebilirsiniz?
2013 yılında kurulan 99Bitcoins ekibi, Bitcoin'in ilk günlerinden beri kripto uzmanlarıdır.
Haftalık Araştırma
50+Uzman Katılımcılar
Aylık Okuyucular
2000+İncelenen Kripto Projeleri