Arbitrum Coin Nedir?-Yeni Başlayanlar için Rehber

Arbitrum coin nedir sorusuna adım adım yanıt vereceğiz. Bu rehberde ARB kilit açılımı ve kripto dünyasına dair kapsamlı bir bakış sunuyoruz. 

Arbitrum, Ethereum ağı üzerindeki en popüler çözümlerden biriyle ilgilidir.

Arbitrum, Şubat 2020’de testnet’e giren ilk Ethereum rollup ağı olmuştur. Bu adım, Ethereum’un ikinci katman (L2) ölçeklenme sürecini başlatmıştır.

Arbitrum ve benzeri L2 ağları, düşük işlem ücretleri ve yüksek hızlarıyla büyük ilgi görmektedir. Bu ağlar geliştiricilere esneklik sunar ve Ethereum ile tam uyumluluk sağlamaktadır.

Günümüzde Arbitrum, piyasa değeri açısından dünyanın en değerli 100 kripto projesi arasındadır. Arbitrum’un popülaritesi, kilitli toplam varlık (TVL) miktarından da anlaşılabilmektedir.

2024 Aralık ayında Arbitrum TVL değeri 3.054 milyar dolara ulaşmıştır. Bu seviye, son dört yılda görülmemiş bir zirvedir.

Her ne kadar bu rakam sonradan düşmüş olsa da, hâlâ 1 milyar doların üzerindedir.

Peki, Arbitrum nedir ve nasıl çalışır diye mi merak ediyorsunuz? En iyi ARB borsalarına ve cüzdan seçeneklerine kadar bilmeniz gereken her şeyi ele alıyoruz. Hazırsanız Arbitrum coin nedir, yazımıza hızlı bir bakış atalım ve işlemlerinizi kolaylaştıralım!

Arbitrum Coin Genel İnceleme Özeti

İlk olarak Arbitrum’un temel çözümlerine odaklanıyoruz. Arbitrum One, halka açık bir rollup ağıdır ve proje içinde önemli bir yere sahiptir.

AnyTrust ise izinli bir blok zincir protokolü olarak öne çıkmaktadır. 

Arbitrum Stylus ise geliştiricilere yönelik bir programlama çözümüdür. Bu üç yapı, Arbitrum ekosisteminin teknik temelini oluşturmaktadır.  

Okuyucuların projeyi daha iyi anlayabilmesi için, Arbitrum’un tarihçesine de yer veriyoruz. Ayrıca Arbitrum’un kurucularını tanıtıyor ve geliştirme sürecine değiniyoruz.  

Yazımızın ikinci bölümünde, ARB coin nedir sorusuna teknik açıdan yanıt veriyoruz. Token yapısı, kullanım alanları ve ekosistemdeki rolü detaylıca incelenecektir.  

Arbitrum’un performansını Ethereum ile karşılaştırıyoruz. ARB token saklamak için en iyi Bitcoin cüzdan önerilerini de sunuyoruz.

Arbitrum’u Anlamadan Önce Bilmeniz Gereken Terimler

Arbitrum Coin Nedir?

Arbitrum, geliştiricilerin rollup zincirleri ve merkeziyetsiz uygulamaları kolayca oluşturmasını sağlayan Ethereum ölçeklendirme çözümlerinden oluşan bir pakettir.

Bu yazıda, blockchain piyasasında genellikle “Arbitrum” olarak anılan, halka açık Arbitrum One rollup zincirine odaklanacağız.

Kripto kullanıcıları ve yatırımcılar genellikle Arbitrum’un yalnızca Ethereum tabanlı bir L2 rollup olduğunu düşünür. Oysa Arbitrum, bundan çok daha fazlasını sunan kapsamlı bir blok zincir çözüm paketidir. 

Gelin, daha iyi anlamak için bu çözümleri tek tek inceleyelim:

Arbitrum’un Tarihçesi

Arbitrum, Offchain Labs tarafından geliştirildi. Şirket, kendisini Arbitrum’un “ilk geliştiricileri” olarak tanımlar.

Offchain Labs, 2018 yılında Ed Felten, Steven Goldfeder ve Harry Kalodner tarafından kurulmuştur. Arbitrum ilk kez 15 Nisan 2019 tarihinde bir blog yazısıyla duyuruldu.

Testnet, Şubat 2020’de başlatıldı. Ardından Ekim 2020’de tüm katılımcılara açıldı. Geliştiriciler için mainnet, Mayıs 2020’de aktif oldu. Ancak Arbitrum’un mainneti halka ilk kez Eylül 2021’de açılmıştır.

Ağustos 2022’de Offchain Labs, daha hızlı ve ölçeklenebilir bir L2 protokolü olan Arbitrum Nitro’yu tanıttı. Aynı ay, Arbitrum AnyTrust teknolojisiyle oluşturulan Arbitrum Nova ağı da piyasaya sürüldü. Offchain Labs bu durumu şu şekilde açıkladı:

Şubat 2023’te, Rust, C ve C++ dillerinde akıllı sözleşmeler yazmayı mümkün kılan Arbitrum Stylus duyuruldu. Ethereum ve L2 rollup’lar, Solidity diliyle çalışmaktadır. Ancak Stylus sayesinde Solidity bilmeden de Arbitrum üzerinde uygulama geliştirilebilmektedir.

Offchain Labs, Stylus ile ilgili şunları söyledi:

2023, Arbitrum için dönüm noktası oldu. Proje; Arbitrum Foundation, Arbitrum DAO ve ARB token’ı piyasaya sürdü. Amaç, Arbitrum One ve Arbitrum Nova ağlarında merkeziyetsiz yönetişimi hayata geçirmekti.

23 Mart 2023’te ARB coin, kullanıcılar, yatırımcılar, ekip üyeleri, Arbitrum DAO ve Arbitrum Vakfı’na airdrop olarak dağıtılmıştır.

Airdrop, kullanıcıların Arbitrum One ve Nova üzerindeki geçmiş etkinliklerine göre hesaplanan puan sistemine göre gerçekleştirilmiştir.

Ekim 2023’te Offchain Labs, geliştiricilerin özel zincirler oluşturabilmesi için Arbitrum Orbit’i piyasaya sürdü. Bu teknolojiyle birlikte Arbitrum altyapısı kullanılarak L2 ve L3 zincirler başlatılabiliyor.

Arbitrum Ekibi Hakkında

Arbitrum’un arkasındaki ana geliştirme ekibi, blok zincir araştırma ve yazılım şirketi Offchain Labs’tır. Şirket 2018 yılında kurulmuş olup, merkezi ABD’nin Princeton, New Jersey şehrindedir.

Offchain Labs, Princeton Üniversitesi’nde bilgisayar bilimi profesörü Edward Felten’ın rehberliğinde kurulmuştur.

2018 yılına gelindiğinde, Felten ve iki yüksek lisans öğrencisi Steven Goldfeder ile Harry Kalodner, Ethereum ağına ölçeklenebilirlik kazandırmak için Arbitrum adlı bir off-chain çözüm geliştirmiştir.

Bu teknoloji Princeton Üniversitesi’nden lisanslanarak ticarileştirilmiş, ekip Offchain Labs şirketini birlikte kurmuş ve ilk yatırımlarını almıştır. Crunchbase verilerine göre Offchain Labs, 2019’dan bu yana üç yatırım turu gerçekleştirmiştir.

Nisan 2019’da Pantera Capital liderliğinde gerçekleşen tohum yatırım turunda 3,7 milyon dolar fon topladı.Nisan 2021’de gerçekleşen Seri A yatırım turunda yaklaşık 20 milyon dolar daha toplandı.

Yalnızca dört ay sonra yapılan Seri B yatırım turunda Offchain Labs, 100 milyon dolar yatırım alarak 1,2 milyar dolar değerlemeye ulaştı.

Bu tur, Lightspeed Venture Partners tarafından yönetildi ve Polychain Capital, Pantera Capital ve Mark Cuban gibi önemli yatırımcılar da katıldı.

Ekim 2022’de Offchain Labs, Ethereum’un yaygın kullanılan istemcilerinden biri olan Prysm’in geliştiricisi Prysmatic Labs’i satın aldı.

Offchain Labs, RWA protokolü AlloyX, Bitcoin odaklı L2 zinciri Corn ve zincirler arası çözüm sağlayıcısı Espresso Systems gibi projelere de yatırım yaptı.

Arbitrum Projesinin Kurucuları Kimlerdir?

Arbitrum ve Offchain Labs projesinin üç kurucu ortağı vardır: Ed Felten, Steven Goldfeder ve Harry Kalodner.

Ed Felten, 1993’ten bu yana Princeton Üniversitesi’nde görev yapan bilgisayar bilimi profesörüdür.Gençliğinde California Institute of Technology’de fizik okumuş, 1985’te lisans derecesini tamamlamıştır.

1989-1993 yılları arasında Washington Üniversitesi’nde bilgisayar mühendisliği alanında doktora yapmıştır. Şu anda Offchain Labs’te baş bilim insanı (chief scientist) olarak görev yapmaktadır.

Steven Goldfeder, Offchain Labs’in CEO’sudur. Yeshiva Üniversitesi’nden matematik ve bilgisayar bilimi alanında lisans eğitimi almıştır. Princeton Üniversitesi’nden bilgisayar bilimi alanında doktora derecesine sahiptir.

Harry Kalodner ise şirketin CTO’sudur. Bowdoin College’dan matematik ve bilgisayar bilimi lisans derecesine sahiptir. Princeton Üniversitesi’nden ise 2020 yılında tamamladığı doktorası bulunmaktadır.

Tüm bu bilgiler, Arbitrum’un günümüzün en saygın akademik zihinlerinden bazıları tarafından geliştirildiğini ortaya koymaktadır.

Kaynak: Offchain Labs

Arbitrum Blok Zincir Projesinin Vizyonu

Arbitrum coinin temelinde, Ethereum’un daha hızlı ve ucuz işlem yapabilmesini sağlama amacı yatar.

Projenin ana ürünü olan Arbitrum One, optimistic rollup teknolojisi ile çalışmaktadır. Bu sayede kullanıcılar, Ethereum’un güvenliğini koruyarak ikinci katman üzerinden düşük maliyetle işlem yapabilir.

Arbitrum’un önceliklerinden biri, Ethereum ile uyumluluk sağlamaktır. Arbitrum üzerindeki akıllı sözleşmeler, tıpkı Ethereum’da olduğu gibi Solidity diliyle yazılır.

Bu da Ethereum geliştiricilerinin mevcut uygulamaları kolayca Arbitrum ağına taşımasını mümkün kılmaktadır. Aynı zamanda kullanıcılar, Ethereum cüzdanlarını doğrudan Arbitrum ile kullanabilir.

Arbitrum zamanla, geliştiriciler ve işletmeler için özel blok zincir oluşturma araçları da geliştirmiştir.

Arbitrum AnyTrust protokolü, izinli ağlar ve yüksek işlem hacmi sunan zincirler oluşturmak için geliştirilmiştir. Ancak bu tür zincirlerde merkeziyetsizlik seviyesi düşüktür.

Arbitrum, hız, düşük maliyet ve uyumluluk dengesini koruyarak Web3 alanında ölçeklenebilir çözümler sunmayı hedeflemektedir.

Arbitrum Hangi Sorunları Çözüyor?

Ethereum’un yüksek gas ücretleri sorunu, kripto kullanıcılarının yakından tanıdığı bir problemdir.

Ethereum üzerindeki yüksek gas ücretlerinin temel nedeni, ağın düşük işlem kapasitesi yani düşük TPS (transaction per second) oranıdır.

Arbitrum’a göre Ethereum, yalnızca 20 ila 40 işlem/saniye (TPS) kapasitesine sahiptir.Bu sınır aşıldığında, bekleyen işlemler bloklara girebilmek için birbirleriyle yarışmaya başlamaktadır.

Sonuç olarak, sadece daha yüksek gas ücreti ödeyen işlemler onaylanmaktadır. Bu durum, işlem ücretlerinde ani artışlara yol açar.

Peki Ethereum’daki gas problemi ne kadar kötü olabilir?

1 Mayıs 2022 tarihinde, Otherdeed adlı bir NFT koleksiyonu piyasaya sürüldü.Binlerce kullanıcı NFT mintlemeye çalıştığı için Ethereum ağı tıkandı ve ücretler fırladı.

Ortalama işlem ücreti 200 dolara ulaştı. Hatta bazı kullanıcılar tek işlem için 1.000 dolar ödediğini belirtti.

ARB coin nedir sorusuna cevap verirken, bu soruna Arbitrum’un sunduğu çözüm çok önemlidir. Arbitrum gibi L2 rolluplar, Ethereum kullanıcılarına alternatif bir blok zincir üzerinden işlem yapma imkânı tanımaktadır.

L2 işlemleri, güvenli olması için L1 zincirine gönderilir ve Ethereum’un güvenlik yapısından faydalanır. Aynı zamanda, işlemler toplu hâlde (batch) işlendiği için işlem maliyetleri ciddi şekilde azalır.

L1’e ödenen gas ücreti, çok sayıda L2 işlemine bölünür. Bu da kullanıcı başına düşen maliyeti azaltır.

Ortalama Ethereum gas ücretini gösteren grafik. Kaynak: Etherscan

Arbitrum Tokenomisi

ARB Arbitrum’un yönetişim tokenıdır. Ancak ARB, Arbitrum ağı üzerinde işlem ücretlerini ödemek için kullanılmaz. Kullanıcılar, Arbitrum rollup zinciri üzerinde işlem yaparken ücretlerini ETH ile ödemektedir. 

Arbitrum, ARB token’ını Mart 2023 tarihinde piyasaya sürdü. Arbitrum Vakfı’na göre bu lansman, Arbitrum One ve Arbitrum Nova ağları için merkeziyetsiz yönetişimin başlangıcıdır.

ARB token, oy kullanma ve yönetişim önerisi sunma gibi haklar sağlar.Ayrıca kullanıcılar, oy haklarını başkalarına devrederek pasif yönetişime de katılabilir.

ARB kilit açılımı da bu yönetişim süreçlerinde önemli rol oynar, çünkü dağıtım planı katılımcıları etkilemektedir.

24 Mart 2023 tarihinde ARB, 1 milyar doları aşan piyasa değeriyle piyasaya çıktı. O tarihten bu yana, Arbitrum token milyar dolarlık değerini korumaya devam etti. ARB, bugün dünyanın en değerli 100 kripto para birimi arasında yer almaktadır.

ARB’nin lansmanından (piyasaya sürülmesinden) bu yana piyasa değeri. Kaynak: CoinMarketCap

ARB Token Arzı

ARB tokenın sabit bir maksimum arzı yoktur. Yani toplam miktarı zamanla artabilir. ARB coin nedir sorusu kadar, tokenın arz yapısı da yatırımcılar için önemlidir.

ARB, başlangıçta 10 milyar adet token ile piyasaya sürülmüştür. Yeni token basımı, yıllık toplam arzın en fazla %2’si oranında olabilir. Tüm yerel ARB tokenları Arbitrum One blok zinciri üzerinde yer almaktadır.

ARB dağıtımı sırasında, kullanıcıların ne kadar token alacağı puan sistemiyle belirlendi.Bu puanlar, kullanıcıların Arbitrum One ve Nova üzerindeki etkinliklerine göre hesaplanmıştır.

Köprü kullanımı, işlem hacmi gibi faktörler değerlendirme kriterleri arasındaydı. Arbitrum Nitro lansmanından önce ağı kullanan erken benimseyiciler, ekstra puan kazandı. Bu dağıtım yöntemi, aktif ve sadık kullanıcıların ödüllendirilmesini amaçlamıştır.

ARB Token Dağıtımı ve Tahsisi

İlk ARB token arzı aşağıdaki şekilde dağıtılmıştır:

ARB’nin Ekonomik Modeli ve Teşvik Mekanizması

Sistemin nasıl çalıştığını anlamak için ekonomik modeli de bilmek gerekmektedir. Arbitrum protokolünün temel ekonomik gücü, kullanıcıların ödediği işlem ücretleridir.

Kullanıcılar halka açık bir blok zincirde işlem gerçekleştirdiğinde, işlem ücreti yani gas ücreti ödemektedir.

Arbitrum One blok zinciri üzerinde ödenen bu gas ücretleri, “sequencer” adı verilen özel bir node’a gider.Sequencer, bir Layer-2 rollup zincirinin merkezi bileşenlerinden biridir.

Sequencer’ın görevi, işlemleri sıraya koymak, gruplara ayırmak ve işlem verilerini ana Layer-1 blok zincirine göndermektir.

Teşvik sistemine gelince, Arbitrum protokolü ağ katılımcılarının ödül önermesine imkân tanır. Bu ödüller, zinciri dürüst şekilde koruyan kişilere verilmektedir.

Optimistic rollup mimarisi gereği, Arbitrum One ağı işlemleri ve onayları anında kesinleştirmez.Bunun yerine, her işlem için yedi günlük bir itiraz süresi tanınır.Bu süre içinde herhangi biri geçersiz bir işlem iddiasına karşı itirazda bulunmaktadır.

Resmî belgelere göre, kötü niyetli bir kullanıcıdan el konulan fonların %1’i ödül olarak dağıtılır. Bu ödül, itiraz teminatı yatıran ve doğru itirazı gerçekleştiren kullanıcıya verilmektedir.

Sistem, ağın güvenliğini teşviklerle sağlamayı ve topluluk katılımını artırmayı amaçlamaktadır.

Arbitrum’un Yönetişimi ve Protokol Kontrolü

Arbitrum protokolünün yönetişim yapısını anlamak için iki temel kurumu bilmeniz gerekir: ArbitrumDAO ve Arbitrum Vakfı.

Arbitrum Vakfı, Cayman Adaları’nda kurulu kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. 

Vakıf, Arbitrum ekosisteminin büyümesini ve gelişmesini desteklemekle görevlidir. Aynı zamanda operasyonlar, hizmet sözleşmeleri ve altyapı geliştirmeleri için finansman sağlamaktadır.

ArbitrumDAO ise, ARB token sahipleri tarafından yönetilen merkeziyetsiz otonom bir organizasyondur.

DAO, Arbitrum protokolünü geliştirmek için Arbitrum Geliştirme Önerileri (AIP) sunma, oylama ve onaylama yetkisine sahiptir. Ayrıca Arbitrum Foundation tarafından alınacak bazı kararların da DAO tarafından onaylanması gerekir.

ArbitrumDAO’nun görevlerinden biri de Security Council adlı 12 kişilik komiteyi atamak, seçmek, değiştirmek veya genişletmektir. Bu komite, acil durum müdahaleleri ve zaman gecikmeli kararlar gibi işlemleri gerçekleştirme yetkisine sahiptir.

Arbitrum One ve Arbitrum Nova ArbitrumDAO’nun operasyonlarını finanse eder. Bu zincirlerinden elde edilen tüm zincir üzeri net işlem gelirleri DAO hazinesine aktarılmaktadır.

ARB token lansmanında ilk arzın %35,28’i ArbitrumDAO hazinesine, %7,5’i ise Arbitrum Foundation’a tahsis edilmiştir. Bu yapı sayesinde hem topluluk katılımı hem de ağın sürdürülebilirliği güvence altına alınmıştır.

Arbitrum Coin Nasıl Çalışır?

Arbitrum, Ethereum için ölçeklendirme çözümleri geliştiren bir projedir. En çok Arbitrum One adlı halka açık rollup zinciriyle tanınır.

Arbitrum One, Ethereum’daki gas ücreti sorununu hafifletmek amacıyla oluşturulmuş bir ikinci katman (Layer-2) blok zinciridir.

Arbitrum One, Ethereum’a kıyasla daha düşük işlem ücretleri sunan bir yan zincir görevi görür. L2 zinciri, işlem verilerini Ethereum’un birinci katman (L1) zincirine göndererek güvenlik açısından Ethereum’a dayanmaktadır.

Kullanıcılar, işlemlerini daha ucuz bir şekilde Arbitrum üzerinde gerçekleştirir. Aynı zamanda güvenliği Ethereum tarafından sağlanan bir altyapıya güvenmektedir.

Arbitrum One üzerinde kötü niyetli bir işlem gerçekleştirilirse, Ethereum L1 zincirindeki işlem geçmişine bakarak itiraz edebilmektedir

İşlem verileri halka açık olduğu için tüm kullanıcılar Arbitrum One işlemlerinin doğruluğunu Ethereum ağı üzerinden denetleyebilmektedir.

L2 verileri her zaman Ethereum’a gönderildiği için şeffaflık sağlar. Arbitrum One üzerindeki tüm işlemler Ethereum zincirinden okunarak yeniden oluşturulmaktadır.

Arbitrum’un hem düşük maliyetli hem de Ethereum kadar güvenli bir deneyim sunmasını sağlamaktadır.

Kaynak: Arbitrum

ARB Token’ın Yapısı 

ARB token, Arbitrum ekosisteminde yönetişim sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir yönetişim tokenıdır. Bu token, Arbitrum’u daha merkeziyetsiz hâle getirmek için zincir üstü yönetişim sistemiyle geliştirilmiştir. 

ARB sahipleri, ağ geliştirme teklifleri sunabilir, oy kullanabilir ve protokol değişikliklerini onaylama yetkisine sahiptir.

ARB token, ERC-20 standardı ile oluşturulmuştur, değiştirilebilir tokendır. Bu, tokenların birbirinden ayırt edilemez ve eşit değerde olduğu anlamına gelir. Tüm yerel ARB tokenları yalnızca Arbitrum One block zincirinde bulunmaktadır.

Arbitrum One’ın Zincir Yapısı

Arbitrum One, halka açık ve izin gerektirmeyen bir blok zincirdir. Bu zincir, dünyanın her yerinden kullanıcıların işlem yapmasına ve uygulama geliştirmesine olanak tanınmaktadır. 

Arbitrum One, optimistic rollup mimarisiyle çalışır ve tüm işlemlerin dürüst olduğunu varsayar. Bu varsayım sayesinde daha düşük işlem maliyeti ve kolay dağıtım avantajı sağlanmaktadır. 

Sistemde, çekim işlemleri belirli bir gecikme süresine sahiptir.  Çünkü sistem, olası sahte işlemlere karşı yedi günlük bir itiraz süresi sunar. Bu süreçte kullanıcılar, şüpheli işlemleri Ethereum verileriyle karşılaştırarak itiraz edebilmektedir.

Token Standartları ve Akıllı Sözleşmeler

Ethereum’daki neredeyse tüm token standartları, Arbitrum One rollup zinciriyle uyumludur. Dune Analytics verilerine göre, Arbitrum One üzerinde en çok ERC-20 standardı kullanılmıştır.

ERC-20, uygulama tokenları, yönetişim tokenları ve yerel para birimleri oluşturmak için yaygındır. Arbitrum One üzerinde 292.000’den fazla ERC-20 uyumlu akıllı sözleşme çalışmaktadır.

En çok kullanılan ikinci standart ERC-721’dir ve NFT oluşturmak için kullanılmaktadır. Bu standartla oluşturulan tokenlar benzersizdir ve bir diğeriyle değiştirilemez.

ERC-721, sanat eserleri, fiziksel varlıklar ve dijital mülkiyet haklarını temsil etmekte kullanılmaktadır. Arbitrum One zincirinde 46.000’den fazla akıllı sözleşme ERC-721 ile geliştirilmiştir.

Ölçeklenebilirlik ve Performans

Arbitrum, Ethereum’un işlem hızı ve yüksek maliyet sorunlarını çözmek için tasarlanmıştır. Bu hedefin başarıya ulaşıp ulaşmadığını değerlendirmek için bazı metrikler kıyaslanmalıdır.

TPS (işlem/saniye), ortalama gas ücreti ve blok süresi bu kıyaslamada temel kriterdir.

Arbitrum Öne Çıkan Özellikler

Arbitrum, Ethereum uyumlu Layer-2 çözümleriyle birçok dikkat çekici özellik sunar:

ARB’nin Denetim Raporu

Bir denetim raporunda, blok zincir güvenlik şirketi CertiK, Arbitrum’a 100 üzerinden 94.3 puan verdi. Bu puan, Arbitrum’u CertiK’in derecelendirdiği tüm ağlar arasında ilk %5’lik dilime yerleştirdi.

CertiK’e göre, Skynet Score adlı sistem, bir blok zinciri altı temel kritere göre gerçek zamanlı olarak değerlendirir. 

Değerlendirme kriterleri arasında kod güvenliği, yönetişim gücü, piyasa istikrarı, topluluk güveni baz alır.  Ek olarak operasyonel riskleri yönetme becerisi ve projenin temelleri de en az diğer kriterler kadar önem arz etmiştir.

Arbitrum, bu altı kriterin tamamında 90 puan üzeri başarı göstermiştir.Öte yandan, akıllı sözleşme denetim firması Cyberscope, Arbitrum’a 100 üzerinden 85 puan vermiştir.

Cyberscope’un raporuna göre, Arbitrum “çok düşük riskli” bir kripto projesi olarak sınıflandırılmıştır. İki bağımsız değerlendirme, Arbitrum’un güvenlik açısından güçlü, teknik olarak sağlam bir altyapıya sahip olduğunu göstermektedir.

Kaynak: CertiK

ARB Token Avantajlar ve Dezavantajlar

ARB Token’ın Zincir Üstü Verileri ve Analizi

ARB tokenına dair cüzdan adresleri, balina oranları ve genel performans analizine yer verilmiştir. Ayrıca uzmanların yorumlarıyla birlikte Arbitrum Layer-2 projesine dair önemli içgörüler değerlendirilmiştir.

Zincir Üstü Veriler (On-Chain Metrics)

CoinMarketCap verilerine göre, dolaşımdaki ARB token’larının %98’i, değeri 1.000 doların altında olan cüzdanlarda tutuluyor. Bu durum, ARB token’ın büyük ölçüde küçük yatırımcılar arasında dağıldığını göstermektedir.

ARB tokendaki balina yoğunluğu %27,8 olarak kaydedilmiştir. Bu da toplam arzın yaklaşık dörtte birinin büyük yatırımcılar tarafından kontrol edildiği anlamına gelir.

Zincir üstü veriler, ARB token’ın pek çok yatırımcı tarafından uzun vadeli yatırım olarak görülmektedir. 

Dolaşımdaki ARB tokenlarının %46’sı, bir yıldan uzun süredir aynı cüzdanda tutulmaktadır. Bu oran, Arbitrum’a olan güveni ve uzun vadeli beklentiyi yansıtır. Buna ek olarak, tokenların %49’u bir ila 12 ay arasında tutulan “cruiser” cüzdanlara aittir. 

Cruiser cüzdanlar ise, orta vadeli yatırımcıları temsil etmektedir.

Geriye kalan %4,9’luk kesim, token’ları bir aydan kısa süredir elinde tutan “trader” cüzdanlarda yer almaktadır. Bu yatırımcılar kısa vadeli al-sat yapan kullanıcıları temsil etmektedir.

Kaynak: CoinMarketCap

Sosyal medya platformlarına bakıldığında, X (eski Twitter) platformunda Arbitrum’un 1,1 milyondan fazla takipçisi bulunmaktadır.

Karşılaştırmak gerekirse, Ethereum’un takipçi sayısı 3,7 milyonu, Optimism’in 733 bin, Base’in ise 931 bin seviyesindedir.

Arbitrum, aynı zamanda topluluğunu güncel tutmak için Discord platformunu aktif olarak kullanmaktadır. Bu sayede ekosistem içindeki son gelişmeler, doğrudan toplulukla paylaşılmaktadır.

Elde edilen verilere göre, Arbitrum’un güçlü ve etkileşimi yüksek bir topluluğa sahip olduğunu açıkça göstermektedir.

Uzmanlar Arbitrum Hakkında Ne Diyor?

Token Terminal tarafından yayımlanan bir araştırma yazısında, Arbitrum “Ethereum’un blok alanının yeniden satıcısı” olarak tanımladı.

“Bunu anlamanın bir yolu, büyük dosyaları e-posta ile gönderdiğinizde yaşadığınız süreci düşünmektir. Veri hacmi sınırlı olduğu için bu dosyaları bir ZIP klasörüne sıkıştırmak zorunda kalırsınız. Layer-2 projeleri de benzer şekilde çalışır; veriyi sıkıştırıp ana zincire gönderir,” açıklamasında bulunmuştur.

Token Terminal, “Arbitrum’un asıl rekabet avantajı, Ethereum ile olan güçlü uyumu ve geniş ürün yelpazesidir,” ifadelerini ekledi. Aynı zamanda pazarın hâlâ genç olduğu ve gelişmeye açık olduğu da vurguladı.

Kaiko Research tarafından yayımlanan bir rapora göre ise, Layer-2 projeleri son yıllarda bir miktar cazibesini kaybetti. Cazibesini kaybetmesinin temel nedeni olarak, Bitcoin’in piyasanın merkezine yerleşmesi gösterilmiştir.

Raporda ayrıca, birçok Layer-2 token’ının ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından menkul kıymet olarak sınıflandırıldığı belirtildi. Bu durum, Arbitrum gibi L2 projeleri üzerinde regülasyon kaynaklı baskının arttığına işaret etmektedir.

Arbitrum Alınır Mı?

Arbitrum, Ethereum’un en büyük Layer-2 projelerinden biridir ve Base ile Optimism gibi rakiplerle yarışır. Ancak, ARB coin fiyat performansı açısından projenin güçlü potansiyelini tam olarak yansıtamamıştır.

Mart 2023’teki lansmanından bu yana, ARB token %70’ten fazla değer kaybetmiştir.
Bu düşüşün en büyük nedenlerinden biri, açılan yeni ARB tokenlarının fiyat üzerinde yarattığı baskıdır.

Tokenın sınırlı kullanım alanı ve iç paydaşlar arasında yoğunlaşması yatırımcılar için cazibesini azaltmıştır. Yaşanan durum, ARB’nin piyasa performansını olumsuz yönde etkilemeye devam etmektedir.

Güncel verilere göre, Arbitrum (ARB) token şu anda Nisan 23, 2025 tarihinde, $0.32 seviyesinden işlem görmekte olup, son 24 saatte +12.06% oranında değişmiştir.

ARB’nin mevcut piyasa değeri ise $1.56B seviyesindedir.

Kripto alandaki diğer fırsatları görmek için en iyi kripto paralar rehberimize göz atabilirsiniz.

ARB Coin Nasıl Alınır?

ARB token satın almak için Binance, eToro, OKX ve Bybit gibi merkezi kripto borsalarını kullanabilirsiniz.Bu borsalar, kullanıcı dostu arayüzleri, müşteri desteği, kolay para işlemleri ile öne çıkmaktadır.

Yeni başlayanlar için kripto yatırımlarına merkezi bir borsadan başlamak oldukça tavsiye edilmektedir. Aynı zamanda gelişmiş ticari özellikleri ile birçok işlemi yapabilirsiniz.

 

ARB tokenlarını blok zincir üzerinde (on-chain) satın almak istiyorsanız, merkeziyetsiz borsaları (DEX) tercih edebilirsiniz.

Uniswap gibi platformlar, Arbitrum One ağı üzerinde çalışır ve bu işlemler için kullanılabilir.Bu yöntemi tercih ederseniz, gas ücretlerini ödemek için ETH tokenlarına ihtiyacınız olacağını unutmayın.

Eğer hâlâ kafanız karışıksa, Arbitrum Nasıl Alınır? Güvenli ve Kolay Yöntemleri başlıklı kapsamlı rehberimize göz atabilirsiniz.

En İyi Arbitrum Cüzdanları

Kripto cüzdanları, yatırımcıların tokenlarını saklaması, yönetmesi ve Web3 ekosistemine erişmesi için temel araçlardır.

Piyasada çok sayıda cüzdan seçeneği bulunduğu için, özellikle yeni başlayanlar için doğru olanı seçmek zor olabilmektedir.

ARB tokenlarını ve Arbitrum tabanlı diğer kripto paraları saklamak için en iyi cüzdanlardan bazıları listelenmiştir:

ARB Token Nasıl Stake Edilir?

Yerel ARB staking sistemi, 2024 yılında ArbitrumDAO tarafından onaylanmıştır. Oylamada 134,45 milyonun üzerinde token ile öneriye destek verilmiştir.

Staking işlemleri için Tally Protocol, liquid staking ARB token altyapısını geliştirmektedir. Bu sistem, staking ödüllerinin otomatik olarak bileşik getiriye dönüşmesini sağlamaktadır.

Likit stake edilen ARB tokenları, DeFi platformlarında serbestçe kullanılabilmektedir. Bu sayede, kullanıcılar fonlarını kilitlemeden kullanmaya devam edebilirler.

Mart 2024 itibarıyla, ARB staking işlemi Tally tarafından kapalı beta olarak test edilmektedir. Yerel ARB staking sisteminin 2025 yılı içinde resmen başlatılması beklenmektedir.

Kaynak: Tally

Sonuç – Arbitrum Coin Nedir?

ARB coin nedir sorusuna kısa bir yanıt vermek gerekirse, ölçeklenebilirlik ve verimlilik arayan blok zincir geliştiricileri için popüler bir tercihtir. Bugüne kadar Arbitrum üzerinde 780’den fazla merkeziyetsiz uygulama (dApp) geliştirilmiştir.

Analizlerdeki DeFiLlama verilerine göre yalnızca Ethereum ve BNB Chain daha fazla dApp barındırmaktadır. Aynı zamanda, büyüyen ekosistemi sayesinde, Arbitrum birçok DeFi kullanıcısını kendine çekmeyi başarmıştır.

Aktif adres sayısı ve kilitli toplam değer (TVL) açısından en büyük Layer-2 ağlarından biri olmuştur.

Sıkça Sorulan Sorular

Arbitrum nasıl çalışır?

Arbitrum, Ethereum için bir Layer-2 çözümüdür.İşlemleri zincir dışında işler ve ardından Ethereum ana ağına (L1) göndererek kesinleştirir.

ARB token nedir?

ARB, Arbitrum ekosisteminin yönetişim tokenıdır. Sahipleri ağ yükseltmeleri, fon dağıtımı ve tekliflere oy verme hakkına sahiptir.

Arbitrum bir Layer-1 blok zinciri midir?

Hayır, Arbitrum bir Layer-1 zinciri değildir. Ethereum üzerine inşa edilmiş bir Layer-2 çözümüdür. Daha hızlı ve ucuz işlemler sunar, ama işlemler Ethereum’da sonlandırılır.

Arbitrum’u kim geliştirdi?

Arbitrum, Offchain Labs tarafından geliştirildi. Kurucuları: Ed Felten, Steven Goldfeder ve Harry Kalodner’dır.

ARB tokenlarını nerede saklayabilirim?

ARB tokenlarınızı Best Wallet ve MetaMask gibi kendi saklamalı cüzdanlarda saklayabilirsiniz. En yüksek güvenlik için Ledger ve ELLIPAL gibi donanım cüzdanları tercih edilebilir.

Arbitrum Nova ile Arbitrum One arasındaki fark nedir?

Arbitrum Nova, işlem verilerini özel bir doğrulayıcı grubuna (Data Availability Committee) gönderir. Nova, daha ucuz işlem ve özelleştirme sunar ancak daha az merkeziyetsizdir.Arbitrum One ise Ethereum üzerinde çalışan izinsiz ve herkese açık bir rollup zinciridir.

Arbitrum, Polygon’dan daha mı iyi?

Her iki ağ da Ethereum’u ölçekler ama farklı yöntemler kullanır. Arbitrum daha yüksek güvenlik sunan bir rolluptur, Polygon ise hızlı ve ucuz bir sidechain’dir. Hangisinin daha iyi olduğu, güvenlik mi yoksa maliyet önceliğinize göre değişir.

ARB tokenlarını stake edebilir miyim?

Evet. Yerel ARB staking sistemi 2024’te ArbitrumDAO tarafından onaylandı. Genel kullanıma açılması ise 2025’te planlanmaktadır.

Referanslar

• Arbitrum. Getting Started with Arbitrum. Arbitrum Documentation, https://docs.arbitrum.io/welcome/get-started
• A Beginner’s Guide to Arbitrum Products. Arbitrum Blog,  https://blog.arbitrum.io/a-beginners-guide-to-arbitrum-products/
• Geth Glossary. Arbitrum Documentation, https://docs.arbitrum.io/intro/glossary#geth
• Messari. Arbitrum Profile. Messari, https://messari.io/project/arbitrum/profile
• Arbitrum Foundation. Transparency Report: Initial Foundation Setup. Arbitrum Documentation, https://docs.arbitrum.foundation/foundational-documents/transparency-report-initial-foundation-setup