Ethereum’un fiyatı yeniden 2.000 doların üzerine çıkarken, ekosistemin derinliklerinde giderek büyüyen bir kriz sessizce su yüzüne çıkıyor. Katman 2 (L2) çözümleri işlem hızlarını artırıp ücretleri düşürerek milyonlarca kullanıcıya hizmet verirken, Ethereum ana ağı yapılan işin karşılığını alamıyor. Uzmanlara göre bu durum artık bir sistem açığına dönüştü.
Son olarak Cornell Tech’in Nisan sonunda düzenlediği blockchain konferansında, bu çelişki yüksek sesle tartışıldı. Etkinliğe katılan Bankless kurucusu David Hoffman net konuştu:
“Ethereum artık barış zamanı araştırma projesi olma lüksüne sahip değil. Rekabet ediyoruz ve sömürülüyoruz.”
Katman 2’ler Kazanıyor, Ethereum İzliyor
Base, Optimism ve Arbitrum gibi L2 projeleri, Ethereum’un güvenliğinden yararlanarak işlem emirlerinden milyonlarca dolar gelir elde ediyor.
Coinmarketcap verilerine göre, yalnızca Base ağı Dencun güncellemesinden sonra 98 milyon dolarlık işlem geliri sağladı. Buna karşılık Ethereum’a ödenen uzlaşma ücreti sadece 4,9 milyon dolar seviyesinde kaldı.
ENS Labs Büyüme Başkanı James Beck durumu şöyle özetliyor:
“Ethereum tarafsız bir doğrulama katmanı ama yaptığı iş için adil bir ödeme almıyor.”
Bu sistemde L2’ler ekonomik pastanın büyük dilimini alırken, Ethereum’un merkeziyetsiz ve sürdürülebilir altyapısı ekonomik olarak zayıf kalıyor.
Merkezi Sıralayıcılar Sorunu Derinleştiriyor
L2’lerin çoğu, işlemleri kendi sıralayıcıları üzerinden geçiriyor. Bu sistem hızlı çalışsa da merkeziyet sorununu beraberinde getiriyor.
Bir sıralayıcı çöktüğünde, hem veri hem işlem akışı durabiliyor. Bu da Ethereum’un merkeziyetsizlik ilkesine ters düşüyor.
Metis lideri Tom Ngo’ya göre, bu durum Ethereum için teknik değil, aynı zamanda felsefi bir tehdit:
“Katman-2 sıralayıcılar tehlikeli bir şekilde merkezileşti.”
Çözüm: Vergi mi, İşbirliği mi?
Ethereum topluluğunda bazıları, L2’lere gelir vergisi uygulanmasını savunuyor. Ancak bu fikir, merkeziyetsizlik ilkesine ters düştüğü için büyük direnç görüyor.
Alternatif olarak, L2 projelerinin Ethereum’a daha fazla katkı sağlamasını teşvik edecek “sosyal baskı” mekanizmaları öne çıkıyor.
ENS Labs gibi önde gelen kuruluşlar, L2’lerle daha adil bir gelir paylaşımı için geçtiğimiz aylarda İngiltere’de ortak bir çalıştay düzenledi.
Amaç, Ethereum’un ekosistem içindeki rolünü güçlendirmek ve uzun vadeli sürdürülebilirlik sağlamak.
Peki Umut Var mı?
Ethereum, Mart 2024’teki Dencun güncellemesiyle birlikte L2 veri maliyetlerini düşürmüş, Pectra ve Fusaka gibi gelecek yükseltmelerde ise blob kapasitesini artırarak ağ gelirlerini yeniden dengelemeyi hedeflemişti.
Uzmanlara göre bu güncellemeler, Ethereum’un L2’lerden daha fazla pay almasını mümkün kılabilir.
EIP-7762 gibi yeni teklifler ise, minimum işlem ücretlerini artırarak, Ethereum’a daha fazla gelir akışı sağlayabilir.
Altyapı Olmak Yetmiyor
Ethereum, hâlâ DeFi varlıklarının merkezi ve büyük kurumların ilgisini çeken bir platform. Ancak bu pozisyonun korunması için sadece teknoloji değil, gelir paylaşımı ve stratejik yapı da güncellenmeli.
Katman 2’ler büyürken, Ethereum’un sadece bir altyapı hizmeti sağlayıcısına dönüşmesi uzun vadede tüm ekosistemi zayıflatabilir.
Ethereum’un güvenliğini kullanan L2 projeleri büyük kazançlar sağlarken, ana ağ bu gelirden yeterince pay alamıyor. Base, Optimism ve Arbitrum gibi ağlar milyonlar kazanırken Ethereum yalnızca küçük bir kısmını alıyor. Gelir modeli yeniden tartışılıyor.
Ethereum’un geleceği, artık sadece merkeziyetsizlikte değil; ekonomik gücünü korumakta da yatıyor.
KEŞFEDİN: Fed, Faiz Oranlarını Sabit Tutuyor: Bitcoin %2 Yükseldi
Neden 99Bitcoins'e güvenebilirsiniz?
2013 yılında kurulan 99Bitcoins ekibi, Bitcoin'in ilk günlerinden beri kripto uzmanlarıdır.
Haftalık Araştırma
50+Uzman Katılımcılar
Aylık Okuyucular
2000+İncelenen Kripto Projeleri
Hızlandırılmış Ücretsiz Bitcoin Kursu
- 100,000 öğrenci tarafından beğenildi
- 7 gün boyunca hergün e-posta
- Kısa ve eğitici; garantili!
Binance ve Tayland Polisi Ortak Operasyonla Kripto Dolandırıcılık Çetesini Çökertti
Piyasalarda Balina Etkisi: Ethereum, Yüklü Satışın Ardından Değer Kaybetti
Pi Coin Uçuşa mı Geçiyor? 2,50 Dolar Hedefi Gündemde!
ADA’da Kritik An: Cardano 0,81 Dolar Eşiğini Zorluyor, Hedef 1 Dolar mı?
XRP Patlamaya Hazır mı? Bu Hafta İzlenmesi Gereken Temel ve Teknik Sinyaller
